Het groepsgeweten

Tijdens mijn opleiding was ik deelnemer van een lesgroep. Het groepsgeweten, met als leidend principe “we sluiten niemand uit,” was duidelijk voelbaar. Dit vond ik spannend, omdat ik het moeilijk vond om mezelf welkom te heten in de groep. Ik saboteerde mijn eigen deelname en deed van alles om de bevestiging te krijgen dat ik er niet bij hoorde. Gelukkig was het groepsgeweten in deze situatie sterk en ondersteunend.

Toen ik besloot om niet meer deel te willen nemen aan de appgroep, met het idee “ik organiseer nu mijn eigen welkom,” waren de reacties zo hartverwarmend dat ik nu zeker weet: ik ben en blijf een deelnemer van deze groep. Ik voel me inmiddels comfortabel met het groepsgeweten.

In mijn individuele begeleidingssessies komt het begrip groepsgeweten vaak subtiel naar voren. Hoewel mijn begeleiding zich meestal richt op het individu, is het essentieel om de invloed van het groepsgeweten, zoals dat van de familie of een andere belangrijke groep in je leven, niet te onderschatten. Deze onbewuste groepsdynamieken kunnen diepgeworteld zijn en een grote impact hebben op je keuzes en gedrag.

Wanneer ik een individu begeleid, werk ik vaak met persoonlijke uitdagingen, overtuigingen en gedragingen. Veel van deze patronen zijn echter niet op zichzelf ontstaan. Ze zijn mede gevormd door de systemen waartoe je behoort of hebt behoord. Denk hierbij aan je familie, culturele gemeenschappen of werkomgevingen. Het groepsgeweten bevat de onuitgesproken regels en normen die in die systemen heersen en die je heb geïnternaliseerd of aangenomen.

Bijvoorbeeld, als iemand is opgegroeid in een familie waarin zwijgen over emoties de norm was, kan deze persoon later moeite hebben om zich open te stellen of gevoelens te uiten, zelfs als dat gedrag als beperkend voelt. In individuele begeleiding kan het verkennen van deze invloeden helpen om diepere inzichten te krijgen en patronen te doorbreken.

Het kan een uitdaging zijn om de impact van het groepsgeweten te herkennen, omdat het vaak zo vanzelfsprekend en onbewust is. Hier zijn een paar signalen die erop kunnen wijzen dat het groepsgeweten een rol speelt in je leven:

Herhaling van familiepatronen: Als je merkt dat je ongewild de geschiedenis van je ouders of grootouders herhaalt, zoals steeds opnieuw in relaties met dezelfde dynamiek terechtkomen.

Onverklaarbare schuldgevoelens: Het ervaren van schuldgevoel zonder duidelijke oorzaak, vooral als het lijkt voort te komen uit het niet voldoen aan impliciete verwachtingen van de familie of gemeenschap.

Angst voor uitsluiting: Een sterke angst om afgewezen of uitgesloten te worden wanneer je nadenkt over het nemen van beslissingen die tegen de groepsnormen ingaan.

Dilemma’s tussen persoonlijk geluk en loyaliteit: Het gevoel gevangen te zitten tussen wat je zelf wil en wat verwacht wordt door de groep, zoals de keuze voor een carrière of partner.

Het betrekken van het groepsgeweten in individuele begeleiding vraagt om een systemische benadering. Hier zijn enkele manieren waarop ik hiermee werk:

Onderzoek naar familiegeschiedenis: Het bespreken van je familieachtergrond kan helpen om de onuitgesproken regels en normen te identificeren. Door je vragen te stellen zoals: “Wat werd er in jouw familie gezien als belangrijk? Waarover werd er niet gesproken?” kan je dieper ingaan op de invloeden van het familiesysteem.

Systemische opstellingen: Hoewel familieopstellingen vaak in groepssessies worden gebruikt, kunnen eenvoudige opstellingen ook individueel worden gedaan, bijvoorbeeld door het werken met vloerankers of representaties om de invloed van bepaalde familieleden te visualiseren.

Reflectie op loyaliteit en vrijheid: Een belangrijke stap is om je te helpen bewust te worden van je innerlijke conflicten tussen trouw blijven aan de groepsnormen en je eigen behoeften. Hier kan ik je bijvoorbeeld vragen: “Welke keuzes maak je uit liefde of loyaliteit voor je familie? En welke uit eigen verlangen?”

Het losmaken van beperkende overtuigingen: Zodra een je bewust wordt van de impact van het groepsgeweten, kan je werken aan het loslaten van overtuigingen die niet meer passen. Dit kan door middel van cognitieve gedragstherapie, acceptatie-oefeningen, of rituelen die symbolisch afstand nemen van oude patronen.

Voor mij is het werken met het groepsgeweten in mijn begeleiding niet bedoeld om de banden met je familie of de groep te verbreken. Integendeel, het gaat erom meer vrijheid te creëren binnen die verbinding. Door inzicht te krijgen in je systemen die je leven hebben gevormd, kan je leren met meer compassie naar jezelf en je achtergrond te kijken. Dit helpt je om keuzes te maken die authentieker zijn en meer in lijn liggen met wie je werkelijk wil zijn, zonder je schuldig of geïsoleerd te voelen.

Wil je dit samen onderzoeken?

Ervaar je spanning op je werk, thuis of in je lichaam, en wil je dit samen onderzoeken? Plan dan een kennismakingsgesprek in. Kijk voor mijn contactgegevens op mijn website.